ແຕ່ງເຄື່ອງສະເດາະເຄາະໃຫຍ່

1.   ÑàÀËê 1(ÅßâÈàßâÂàß)

1)  ÀßäËà 4 ãÄ, âÀ¿àØ‹Üà 9, ØÖèÀ 9 ÍèÀ, (ÁßÙàÈâ˳àÀèÍÅÜÀâÄ¿àÁÜÃÍ‹àÌ âÄ¿àÁÜà ÆàÉà) 9 ØÖèÀÌ´Ì å؋؋ÜÇЋàÇãÈà 2 ØÖèÀ, ЋàÇÈá 2 ØÖèÀ, ЋàÇâØÖìÜà 2, Áà× 2 ãÖß ãÖßÈÜÀЋàÇ 1 (âÜíàÅáÖêãËÌ) ÎèÀæ׋ÉàÓãÄäËÃ.

2)   âÁ¿àÈá, ãÈÃ, âØÖìÜÃ, Áà× ÌèÍåØ‹æÈ‹â˳àÜàÇî+1 âÄ¿àÁÜÃÆàÉà ØÖìâÄ¿àÁÜÃâÝìÜÌ (Ê‹àâÝèÈຣ×ÓÀèÌÚíÈ ËèÃÂÜÍÂí×åØ‹ãÉŠÃâ²Üà 108 âÖêÇ).

3)  ËîÃÆ¡, ËîÃæÆ (ËîÃÆ¡, ËîÃæÆåØ‹âÝèÈËîÃÈÞ×ÀèÌæÎâÖêÇÄëÃÆéÍ¡âÎìÜà ãÉŠ×éËêâÝèÈåØ‹âÝèÈơ˯ÎàÇ ÅîÈ ÁÜÃËîà ãÖßâÝèÈËîÃæ׋ÖîŠÓÌ´Ì ÏŠàÎàÇÙêÍæ׋ åØ‹âÜíàÏ‹à ØÖìãÑ 7 ÅêÓàÉèÈâÎèÌËîà åØ‹æÈ‹â˳à ÜàÇî+1 ØÖì 108 ÉàÓÉ‹ÜÃÀàÌ.

4)  Ø¡Ú‹ÞÃ, Ø¡ÚàÀ, Æ×Ç(Í‹àÃ) ÚàÀÓêÓíÌ(ËàÃ×ÞÃÄèÌÝÞÀÁèÌÓéÓíÌ) â˳ÜàÇî+1 ØÖì 108 (âÝèÈÌ‹Üǃ)

5)  ÝïÍãÝ‹Ã, ÝïÍÂíÌ ãÌ×ÖßÝïÍ (ÅáÖèÍÝïÍÂíÌÌ´ÌÊìØÖèÀÀàÌÑéâÅÈ ÂìÉ‹ÜÃåØ‹âÄ¿àÁÜÃÆàÉàÎ´Ì âÜà åØ‹âÝèÈĨÃƸ åØ‹âÜíàã΋ÃâÁ¿àÙÞ×Óà ãÖ‹×âÜíàÅàÓÌµ× “ä΋, ÀàÃ, ÌàÔ ÔïÍâÜíàã΋ÃåØ‹æÈ‹ â˳àÜàÇî+1 ÁÜÃÉíÌâ˳àÌ´Ì) ãÖ‹×ÀÜÇÌŸ ×éËêÀÜÇÌŸÀçåØ‹ÔîÍÌŸ 3 ÂìÀèÌæÈ‹ã΋ÃãØÖ×ÑçÈê ãÖ‹×ıÃδÌâÎèÌÝïÍÉàÓ âÄ¿àÁÜÃÆàÉà “âÄ¿àÆàÉàÇéà ØÖìÆàÇÀçå؋δÌÉàÓÌ´ÌâÈê ” ãÖ‹×åØ‹âÜíà âÖèÍÉêÌ, Óì, ÏíÓåÅŠåÌÝïÍÌ´ÌâÖêÇ.

6)  ÓèÈÒìÌ 1 ØàÍ.

7)  âÁ¿àÉÜÀãÉÀ 1 äÜÃ. (â×ÖàÅïÈÅßâÈàßâÂàßâÜíàæ׋ÎèÈÁ×èÌ).

8)  ËÞÌ×ÞÌØí× 1 âØÖ´ÓÇà× (ÅßâÑàßåÉ‹åÅŠåÌäËÃ).

9)  ËÞÌÍïÆàÌíÍÑÕßâ¿à(âÂàßËèà 9, Èà×Ëèà 9 ̸âÁíàÝÞÀ׊àâÂàß) åØ‹âÜíàæ׋åÌäËÃËèà 9 Ø‹ÜÃ.

10) ÜàØàÌØ×àÌ, Âà×. ÂáÚàÀ, ÀÜÀÔà â˳àÜàÇî ØÖì 108(ÁÜÃÂà×Ì´ÌØ‹àÓÎàãÈÀ ãÖß Ù¡æÓ‹Å¿Ó).

2.   ÑàÀËê 2 (â²ÜÃÌŸÕíÈ ØÖìÌŸÝíÈ).

1)  ÌŸÕíÈ ÌŸÝíÈÌ´ÌåØ‹ãÉŠÃȨà (åØ‹âÜíàÌŸ×èÈÅŠ×ÌÙ±Ã, ÌŸÍ‹àÌÅŠ×ÌÙ±Ã, ÌŸËŠàÅŠ×ÌÙ±Ã) åØ‹ âÜíàÓàÕ×Ó ÀèÌåÌäÜÈÞ×, ãÉŠ×éËêâÜíàÌŸÌ´Ìå؋׊àȨÃ̸ “âÄ¿àãÓŠÂíÃÂàÌßËêÂá ÖáÌŸÜèÌÅèÀ ÅéÈâÜêÇ, âÜíàæÎÅßÊéÈæ׋ åÌâÝìÜÌ âѲÜåØ‹âÎèÌÌŸÜßÓßÕéÉÎßÕéÉÉßÓîÃÂîÌ ÄèÀæÈ‹ÏàÍÓàÌ ËîÀ äÅÀ äÕÀ æÑ ÁçåØ‹ãÓŠÌŸÂíÃÂà ÌßËêÂá ijÃÎàÅàÈÌŸÜèÌÅèÀÅéÈ̸ ãÀŠÏï‹Á‹àÈ‹×ÇâË¸Ì ÅàËî ÅàËî ÅàË ÜßÌîäÓËàÓéî”. â׿àÄíÍãÖ‹×ÉèÀ âÜíàÌŸÓàÕ×Ó ÀèÌãÖ‹× åØ‹âÜíàÚàÀÅ¿ÓΊÜÇâÏíàæÒÑçØÜÓ ãÖ‹× ÓàÍéâÎèÌ 7 ÐàÌåÅŠåÌÌŸÌ´Ì ÔŠàåØ‹âÀêÌ ÔŠàåØ‹ØÖîÈ.

2)  ËÞÌŠàÅÜÀ, ×ÞÌØí×, ŠàÂéÃ, ŠàåÄÓì.

3)  ËÞÌÁèÌ 5 ÁèÌ 8 ÈÜÀæÓ‹Áà× ØÖìÈÜÀæÓ‹ØÇèÃÀçæÈ‹.

4)  ЋàÇÓîŠÃÂîÌÇà׃ (ÄèÍæÈ‹ 9 âÅ´ÌЊàÇ). 1 À§.

ÑàÀËê 3 (â²ÜÃÍïÆà ÝèÍäÆÀ åØ‹âÝèÈ 2 Ñà).

1. ÚàÀæÓ‹ 9 ÆßÌéÈ.
2. ÈÜÀæÓ‹ 9 Åê.
3. ËÞÌ 9 âØÖ´Ó.
4. ËïÍ 9 âÅ´Ì åÅŠÑàÉŠàÃØàÀ.
5. ÌŸ 9 Á×È.
6. âÁ¿àÅàÌ 9 (ກຣາມ)ËßÌàÌ.

ແຕ່ງຄາຍ ສູດຖອດ ເພື່ອປຸກເຮືອນ

ພາກ ໑ ເຮັດໂທງ

໑. ກະໂທງ ໔ ແຈ ເກົ້າຫ້ອງ ແທກຕາມສອກເຈົ້າບ້ານ.

໒. ເຂົ້າດຳ ແດງ ເຫຼືອງ ຂາວ ໝ້ຽງ ໝາກ ເທົ່າອາຍຸເຈົ້າບ້ານ

໓. ທຸງໄຊ ໗ ສີ ເທົ່າອາຍຸເຈົ້າເຮືອນ

໔. ຊີນແຫ້ງປາຕາຍ.

໕. ຄຳໝາກກອກຢາ.

ພາກ ໑ ເຮັດນຳ້ມົນ

໑. ນຳ້ ໑ ໂອ(ຂັນ)

໒. ທຽນຄ່່ສອກວຽນຫົວເຈົ້າບ້ານ.(ຫຼືຄົນພາຍໃນປົກຄອງ).

໓. ສົ້ມປ່ອຍເຜົາ ໗ ຝານ

ພາກ ໓ ເຮັດເຄື່ອງມຸງຄຸນ

໑. ໄຊ ໑ ອັນ

໒. ເອົາເງິນຄຳກຳແກ້ວໃສ່ພໍປະມານ

໓. ຝ້າຍຂາວ ໑ ລອນ

໔. ແຜນ້ອຍໆ ໙ ສີ ກວ້າງ ໑ ຄືບ ຍາວ ໑ ວ່າ(ຫາຊື້ໃນຮ້ານກອງບຸນ)

໕. ງ່າຄູນ, ໃບທອງ ໃບເງິນ ໃບຍໍ

ພາກ ໔ ເຄື່ອງຣັຕນະຊາຕ

໑. ໂລຫະ ໙ ຊະນິດ ເຊັ່ນ ຄຳ ເງິນ ທອງ ເຫຼັກ ໂລ ຊືນ ກົວ, ຊືນ ແກ້ວ ແລະອື່ນໆ

໒. ແຜ່ນເງິນ ແຜ່ນທອງ ແນວລະ ໔ ແຜ່ນ(ເອົາມາໃຫ້ອາຈານລົງຄາຖາກ່ອນວັນສູດ)

ພາກ ໕ ເຄື່ອງສູດຖອດ

໑. ໂທງ ໓ ແຈ ໔ ອັນ.

໒. ໃສ່ເຂົ້າດຳ ແດງ ເຫລືອງ ຂາວ ຊີ້ນແຫ້ງປາຕາຍແນວລະ ໑ ອັນ

໓. ຄຳໝາກ ກອກຢາ ແນວລະ ໑ ອັນ

໔​. ທຽນ ໑ ຄູ່

ພາກ ໖ ເຄື່ອງສູຕຍັດ

໑. ງ່າຄູນໃຫຍ່ພໍເຮັດຫຼັກໄດ້ ແທກເທົ່າສອກ ເຈົ້າບ້ານ ໔ ຫັຼັກ(ສ້ຽມກົກໃຫ້ແຫຼມ)

໒. ຄ້ອນໄມ້ໃຜ່ສ້າງໄພ ຫຼືສ້າງຄຳຍິ່ງດີ  ໔ ຕ້ອງ(ເອົາຕໍມັນເຮັດຄ້ອນ)

ຈຸດວາງເສົາແຮກເຮືອນ ຕາມຮີດຄອງລາວ

ຣະບຽບການໃຫ່້ສາຍາພິກຂຸບວດໃໝ່ ແລະຍົກສາມະນະສັກດິ໌

- ພິກຂຸບວດໃໝ່ ຕ້ອງໃຫ້ນາມສາຍາກ່ອນບວຊ ຫຼືບວດແລ້ວຈຶ່ງໃຫ້ (ອິງຕາມວ່າບວດແບບໃດ ? ແຕ່ໃນລາວສ່ວນຫຼາຍ ຕາມຣະບຽບທາງອົງການປົກຄອງສົງລາວປັດຈຸບັນ ແມ່ນບວຊແບບນາຄະຕິດສະ) ຄືໃຫ້ສາຍາຜູ້ບວດວ່າ "ນາຄະ" ແລະຜູ້ເປັນອຸປັດຊາວ່າ "ພຣະຕິສສະມະຫາເຖຣະ" ສະນັ້ນ, ການໃຫ້ສາຍາຜູ້ບວດ ແມ່ນມັກຈະໃຫ້ຫຼັງບວດ ຫຼືຕອນຂຽນໃບສຸດທິພີ້.
- ຢ່າງໃດ ກໍຕາມ, ອີງຕາມປະເພນີມາແຕ່ບູຮານນັ້ນ ການໃຫ້ນາມສາຍານັ້ນ ຜູ້ໃຫ້ມັກຈະຫາຣືກນາມສາຍາຕາມວັນເກີດ ໃນສັປະດາ ຄື
໑. ວັນ ໑ ອາທິດ: ຈະແຕ່ງສາຍາໃຫ້ ມີຄວາມໝາຍເປັນ "ອຣຸນະວະນາ....."
໒. ວັນ ໒ ຈັນທຣ໌: ຈະແຕ່ງສາຍາໃຫ້ມີຄວາມໝາຍເປັນ "ກະຕະປຸນຍາ...."
໓. ວັນ ໓ ອັງຄ່ານ: ຈະແຕ່ງສາຍາໃຫ້ມີຄວາມໝາຍເປັນ "ຈັນທະວັງສາ..."
໔. ວັນ ໔ ພຸດ: ຈະແຕ່ງສາຍາໃຫ້ມີຄວາມໝາຍເປັນ "ຕຸດຖະທັມມາ...."
໕. ວັນ ໕ ພະຫັດ: ຈະແຕ່ງສາຍາໃຫ້ມີຄວາມໝາຍເປັນ "ຖິຕະທັມມາ..."
໖. ວັນ ໖ ສຸກ: ຈະແຕ່ງສາຍາໃຫ້ມີຄວາມໝາຍເປັນ "ສຸວາຈາ....."
໗. ວັນ ໗ ເສົາ: ຈະແຕ່ງສາຍາໃຫ້ມີຄວາມໝາຍເປັນ "ສຸທັມມາ...."

- ຈະຂຶ້ນຕົ້ນດ້ວຍ ຄໍາໃດກໍໄດ້ແຕ່ເວລາແປອອກມາແລ້ວ ໃຫ້ມີຄວາມໝາຍດັ່ງທີ່ກໍານົດໄວ້ ເຊັ່ນວັນອາທິດ ເວົ້າເຖິງຄວາມຮຸ່ງເຮືອງເໝືອນແສງອຣຸໂນທັຍ "ອຣຸນາ ຫຼືອຣຸໂນ" ເຊັ່ນຜູ້ຂຽນ ເກີດວັນອາທິດ ນາມສາຍາ ເປັນ "ໂຊຕິທັມໂມ ພິກຂຸ" ແປວ່າ "ພິກຂຸ ຜູ້ມີທັມອັນຮຸ່ງເຮືອງເປັ່ງປະກາຍ" ເມື່ອຫົດຄັ້ງ ທີ່ໜຶ່ງ ເປັນສົມເດັດໂຊຕິທັມມາຈາຣິຍາ, ຫົດຄັ້ງທີສອງເປັນພຣະຊາໂຊຕິທັມມາອາພາຈາຣິຍາ" ຫົດຄັ້ງທີ ໓ ເປັນພຣະຄຣູໂຊຕິທັມມາອາພາອາຣິຍາຈາຣຍ໌ ເມື່ອອາຍຸພັນສາເກີນສິບໄປແລ້ວ ຖືວ່າ ເປັນມະຫາເຖຣະ ຈຶ່ງຕືມທ້າຍນາມສາຍາເຂົ້າໄປອີກວ່າ "ພຣະຄຣູໂຊຕິທັມມາອາພາອາຣິຍາຈາຣຍ໌ ເຖຣະ"
- ກໍຣະນີ ຫາກມີການຫົດເລື້ອຍໆ ໃຫ້ຕໍ່ທ້າຍດ້ວຍຄໍາມຸງຄຸນໄປອີກ ຕາມການຫົດ ຫາກພຣະອົງນັ້ນ ອາຍຸພັນສາເກີນ ໒໐-໓໐ ຂຶ້ນໄປ ໃນເມືອງນັ້ນໆ ມີພຣະອາຍຸພັນສາແກ່ ບໍ່ຫຼາຍອົງໃຫ້ ຕື່ມຖ່າຍຄໍາວ່າ "ເຖຣະ ເປັນມະຫາເຖຣະ".

- ຣະບຽບວິທີນີ້ ໄດ້ປະຕິບັດມາແຕ່ບູຮານະການ ແຕ່ປັດຈຸບັນເລີກໃຊ້ແລ້ວ.
- ໜັງສືນີ້ ໄດ້ຈາກໜັງສືການບັນທຶກປະຈໍາວັນຂອງ ພຣະອາຈານໃຫຍ່ທອງຄູນ ອະນັນຕະສຸນທອນ ປະທານອົງການພຸດທະສາສນາສັມພັນລາວ ໑໙໗໖-໑໙໙໐.

ຮີດ ໑໒ ກັບຄອງ ໑໔ ພື້ນຖານການກຳເນີດວັດທະນະທັມລາວ

ເມື່ອມາຮອດບັດນີ້ ຈຶ່ງຮູ້ໄດ້ວ່າ ຮີດ ໑໒ ກັບ ຄອງ ໑໔ ມັນແມ່ນພື້ນຖານວັດທະນະທັມລາວຢ່າງຈະແຈ້ງ ເຮົາຈະເຫັນວ່າພຶດຕິກັມ ແລະປະຕິສັມພັນທາງສັງຄົມລາວຂອງພວກເຮົາແມ່ນກ່ຽວຂ້ອງກັບ ຮີດ ໑໒ ກັບຄອງ ໑໔ ນີ້ທັງນັ້ນ.

ຮີດ ໑໒ ນັ້ນມີດັ່ງນີ້
       ໑. ເດືອນຈຽງ ເຮັດບຸນເຂົ້າກັມ (ເປັນບຸນພິທີທາງສາສນາພຸດ ເປັນກິດຈະກຳຂອງສົງ ຍາດໂຍມຈະຖືໂອ ກາດທຳບຸນ ເມື່ອພຣະສົງມາໂຮມກັນຫຼາຍໆອົງ).
       ໒. ເດືອນຍີ່ເຮັດບຸນຄຸນລານ (ຫຼືບຸນກອງເຂົ້າ) ເປັນພິທີທາງສາສນາແຖນ ຫຼືວັດທະນະທັມຄວາມເຊື່ອ ລາວບູຮານ ຄຳວ່າບຸນກອງເຂົ້າ ແມ່ນຕິດພັນກັບສາສນາພຸດ).
       ໓. ເຮັດບຸນເຂົ້າຈີ່(ເຮັດບຸນທາງສາສນາແຖນ ຫຼືຄວາມເຊື່ອບູຮານປະຍຸກມາເປັນວິຖີພຸດແລ້ວ) ແລະມາ ມາຄະບູຊາ (ເປັນບຸນທາງສາສນາພຸດແທ້) ນອກຈາກນັ້ນຍັງ ຄວາມເຊື່ອທາງປະເພນີໜຶ່ງອີກ ຄື ຂຶ້ນ ໓ ຄ່ຳ ແຮມ ໓ ຄ່ຳຂອງເດືອນສາມ ແມ່ນວັດເອົາຝຸ່ນລົງນາ.
       ໔. ເດືອນ ໔ ເຮັດບຸນພະເຫວດ (ບຸນທາງພຸດທະສາສນາ)
       ໕. ເຮັດບຸນສົງນ້ໍາພຣະ(ພຸດທະສາສນ) ບຸນສົງການ ແລະປີໃໝ່ (ເປັນບຸນທາງວັດທະນະທັມລາວ) ປະຍຸກມາເປັນວິຖີພຸດ.
       ໗. ເດືອນ ໗ ເຮັດບຸນຊຳຮະ (ບຸນທາງສາສນາພຸດ ເປົ້າໝາຍຂອງການເຮັດຄືຊຳຮະສະສາງສິ່ງບໍ່ດີ ແລະຊຳຮະພູດຜີປີສາດ ກ່ອນໜ້ານີ້ລາວນັບຖືແຖນ ແລະຜີຮອດປີມາຕ້ອງຊຳຮະເພື່ອຈະນັບຖືພຸດໂດຍເດັດຂາດ ກົນອຸບາຍລະເລີກຜີ.
       ໘. ບຸນເຂົາພັນສາ (ບຸນທາງພຸດທະສາສນາ ແລະເປັນພຸດທະບັນຍັດດ້ວຍ).
       ໙. ບຸນເຂົ້າປະດັບດິນ (ເປັນທາງພຸດທະສາສນາ ແລະປະຍຸກມາຈາກການລ້ຽງຜີຕາແຮກ ອັນເປັນວັດ ທະນະທັມລາວ, ເພື່ອຢາກໃຫ້ຄົນເລີກລົ້ມການເຊື່ອຜີຕາແຮກ ໃຫ້ຫັນໜ້າເຂົ້າວັດ ທຳທານ ສິນ ພາວະນາ.
      ໑໐. ບຸນເຂົາສລາກ(ສາກ) ສືບເນື່ອງຈາກເຂົ້າປະດັບດິນ ມີເປົ້າໝາຍດຽວກັບ ຕ່າງແຕ່ວິທີເຮັດເລັກ ນ້ອຍ.
      ໑໑. ບຸນອອກພັນສາ (ປັນບຸນທາງພຸດທະສາສນາ ອັນສືບເນື່ອງມາຈາກວັນເຂົ້າພັນສາ) ນອກຈາກນີ້ ຍັງມີບຸນຊ່ວງເຮືອ ແມ່ນບຸນທາງຄວາມເຊື່ອຂອງປະເພນີລາວບູຮານ ເຊື່ອເລື່ອງນາກ, ບຸນໄຫຼເຮືອໄຟ, ພຸດປະ ສົມວັດທະນະທັມລາວ.
      ໑໒. ເຮັດບຸນກະຖີນ ແລະສະຫຼອງພຣະທາດ (ເປັນບຸນທາງພຸດທະສາສນາ ກະຖິນເປັນພຸດທະບັນຍັດ ດ້ວຍ).
ກິດຈະກັມທັງສິບສອງເດືອນນີ້ ເປັນພື້ນຖານວັດທະນະທັມລາວ ການສືບຕໍ່ປະຕິບັດຮີດ ໑໒ ເປັນການ ສືບຕໍ່ພັດທະນາ ສາສນາ ແລະວັດທະນະທັມລາວຢ່າງຍິ່ງ.

ອອກພັນສາ ແຕ່ບໍ່ລາພຣະເຈົ້າ

- ພຣະເຈົ້າໃນທີ່ນີ້ ໝາຍເຖິງພຣະພຸດທະຮູບ ຫຼືພຣະພຸດທະເຈົ້າ. ສຳລັບພຣະສົງແລ້ວ ການອອກພັນສາເປັນ ພຽງແຕ່ການສິ້ນສຸດເວລາຈຳວັດສາໃນໄລຍະລະດູຝົນເທົ່ານັ້ນ ອາດມີອິດສະລະໃນການເດີນທາງໄປມາໄດ້ ສະດວກສະບາຍ ແຕ່ກໍບໍ່ໄດ້ໝາຍຄວາມວ່າ ຈະບໍ່ໄດ້ສົນໃຈພຣະທັມວິນັຍ ເ​ໝືອນດັ່ງທີ່ພໍ່ອອກແມ່ອອກບາງຄົນ ເຂົ້າໃຈ ເຊັ່ນ ເຂົາເຈົ້າມັກຖາມຄູບາວ່າ ຄູບາປົດສິນແລ້ວບໍ? ເມື່ອໄດ້ພໍ້ກັບຄຳຖາມນີ້ ກໍຮູ້ວ່າ ຄວາມ ບໍ່ເຂົ້າໃຈນັ້ນ ເປັນອັນຕະຣາຍ ເພາະວ່າ ສິນຂອງພຣະພຸດທະເຈົ້າ ບໍ່ແມ່ນວ່າຈະເລືອກປະຕິບັດ ແລະຢາກປົດຍາມໃດກໍປົດ ເໝືອນກັບການເລືອກນຸ່ງຮົ່ມເສື້ອຜ້າອາພອນ.
- ເປັນອັນວ່າ ປົດບໍ່ໄດ້ ນັບແຕ່ມື້ບວດກໍຕ້ອງຮັກສາສິນຢູ່ຢ່າງນັ້ນໂດຍອັດຕະໂນມັດ ປຽບເໝືອນເກີດມາເປັນ ເສືອ ກໍຕ້ອງມີຂົນເສືອລາຍໆຢູ່ຢ່າງນັ້ນ ຖ້າເມື່ອໃດເສືອນັ້ນຖືກລອກໜັງອອກ ກໍໝາຍຄວາມວ່າເສືອນັ້ນຕາຍ ຖືກເຂົາລອກໜັງ.
- ພຣະພິກສຸສົງກໍເຊັ່ນດຽວກັນ ເວັ້ນເສັຍແຕ່ສິນເລັກໆນ້ອຍໆ ເຊັ່ນ ເວລາເຈັບເປັນ ເຂົ້າໂຮງໝໍ ກໍອາດ ສັນອາຫານແລງໄດ້, ນາງແພດຈັບຕ້ອງໄດ້ ເພື່ອອະນຸຍາດໃຫ້ປິ່ນປົວຮັກສາ.

ອອກພັນສາມາເຖິງບັ້ນ ອົງສັງໂຄຊິເອີ້ນສັ່ງ
ຊິໄດ້ລາຍາດພີ່ນ້ອງ ຂະໂຍມເຈົ້າຄູ່ສູ່ຄົນ
ລາທັງໂພສີຕົ້ນ ໃບໃຫຍ່ດົກໜາ
ລາທັງອົງປະຕິມາ ຢູ່ເນົາອາຮາມກວ້າງ

ລາທັງດວງໄຟໄຕ້ ແສງທຽນໃສສ່ອງ
ລາທັງໂຖດອກໄມ້ ປະດັບເອ້ສະຫງ່າງາມ
ລາທັງສາມະເນນພ້ອມ ສັງໂຄທຸກໝູ່ເຫຼົ່າ
ຊິໄດ້ໄກຈາກເຈົ້າ ເດີນດັ້ນດຸ່ງໄກ ກ່ອນແລ້ວ

ລາເພື່ອໄປທາງໜ້າ ຈາລີກທ່ຽວເທສະໜາ
ເພື່ອແພ່ຜາຍຄຳສອນ ແຫ່ງອົງພຸດໂທເຈົ້າ
ເພື່ອໃຫ້ຊາວຊົນເຊື້ອ ໄດ້ຍິນທັມສອນສັ່ງ
ພໍໄດ້ເຫັນຮຸ່ງຮູ້ ທາງແຈ້ງແຫ່ງທັມ ກ່ອນແລ້ວ.

ແມ່ນຊິລາໄປແລ້ວ ຈາກເຂດວັດສັນຕະ(ຣະດູຝົນ)
ແຕ່ວ່າໃນມະໂນນຶກ ໜ່ຽວນຳພຸດໂທເຈົ້າ
ທັມໃດດີມີຄຸນລົ້ນ ນຳຜົນປະເສີດຍິ່ງ
ທັມນັ້ນຍັງທ່ຽງຈິງ ບໍ່ມີແປປ່ຽນປິ້ນ ປະດັບໄວ້ເປັນແວ່ນໃຈ

ຢາດນໍ້າຈັ່ງໃດດີ

ແມ່ອອກພໍ່ອອກ ເຄີຍຖາມພຣະອາຈານຫຼາຍຄັ້ງວ່າ “ອາຈານ ເອີຍຂ້າ ນ້ອຍຂໍຖາມແນ່ວ່າການຢາດນໍ້າຫຼັງທຳບຸນນັ້ນ ຢາດຈັ່ງໃດ ຂ້ານ້ອຍ”
ພຣະອາຈານກະຕອບງ່າຍບໍ່ຢອກ “ຢາດລົງໂລດ ຢາດລົງໂລດແມ່ອອກ ເອີຍ.”
ແມ່ອອກຖາມອີກວ່າ “ຢາດລົງໃສ ຂ້ານ້ອຍ”
ພຣະອາຈານຕອບ “ຢາດລົງດິນໂລດ ງ່າຍທີ່ສຸດ ຄັນແມ່ນຢູ່ໃນດິນ, ຄັນແມ່ນຢູ່ເຮືອນ ແລະທີ່ສາລາ ໃຫ້ຢາດລົງລົງພາສະນະຮອງຮັບ ແລ້ວຈຶ່ງໄປຢາດ ລົງດິນອີກຕໍ່ໜຶ່ງ”
ຕອນຢາດນັ້ນໃຫ້ເຮັດຈັ່ງໃດ ບໍ່ປາຖະໜາໃຫ້ບຸນຄໍ້ານໍ້າຊູເຮົາ ແລະຄອບ ຄົວ ແລ້ວກໍອຸທິດໄປຫາກເຈົ້າກັມນາຍເວນ ແລະທ່ານຜູ້ມີພຣະຄຸນນໍາເຮົາ, ທັງໃນຊາດນີ້ ແລະອະດີດຊາດຈົ່ງໄດ້ຮັບຜົນທານນີ້.
ແມ່ອອກ “ຂ້ານ້ອຍບໍ່ຮູ້ເວົ້າ ຈັກຊິເວົ້າຈັ່ງໃດ”
ພຣະອາຈານ ເວົ້າໄປໂລດ ບໍ່ຜິດດອກ ເວົ້າຕາມຄິດຢາກເວົ້າ, ເຂົາວ່າເວົ້າເສລີ ຄືເຮົາຄິດຢາກເວົ້າຫຍັງ ຂໍໃຫ້ເວົ້າອອກມາ ນຶກໃນໃຈ ບໍ່ມີກະຕິກາ ຄັນຊິເວົ້າຕາມກະຕິກາ ເຮົາຕ້ອງໄດ້ທ່ອງເອົາຕາມແບບເພິ່ນ ຄື ມີອະທາສີເມ, ອິມິ ນາ ຍັງກິນຈິ ຫຼືອື່ນໆ ເປັນພາສາປາລີ ຫາກຈະເວົ້າເປັນພາສາລາວ ອາຕະມາ ຈະເວົ້າໃຫ້ຟັງ ແລະຈະຂຽນໃຫ້ໄປທ່ອງ ສຳຄັນຂຽນໃຫ້ແລ້ວຕ້ອງໄປທ່ອງໃຫ້ໄດ້ເດີ ຄັນຊິທ່ອງເອົາຊິຂຽນໃຫ້ເດີ
- ແມ່ອອອກ ໂດຍຂ້ານ້ອຍ

ແບບທີ 1 ທີ່ເປັນລະບຽບແບບແຜນຄັກແນ່
- ບັນດາບຸນກຸສົນ ທີ່ຂ້ານ້ອຍໄດ້ກະທໍາໃນວັນນີ້ ຂໍໃຫ້ເປັນເຂົ້ານໍ້າ ເຄື່ອງທິບນານາ ເປັນວິມານທອງ ເຮືອງຮອງໂສພາ ກັບທັງນາງຟ້າ ພັນໜຶ່ງບໍຣິວານ ເຄື່ອງທິບທາງນີ້ຂໍໃຫ້ເຖິງຊົນນີ (ປູຍ່າ) ບິດາ(ພໍ່) ມານດາ(ແມ່) ຢ່ານານ ເຖິງຍາດທຸກໝູ່ ຄຣູບາອາຈານ ພົ້ນທຸກຢ່ານານ ໄດ້ວິມານທອງ ຜູ້ເຜດທັງຫຼາຍ ນະຣົກອະສຸຣະກາຍ ໝູ່ສັດທັງຜ່ອງ ເຕົ່າປາປູຫອຍ ໃຫຍ່ນ້ອຍເນືອງນອງ ຈົ່ງຕັ້ງໃຈປອງຮັບເອົາສ່ວນບຸນ ສັດນ້ອຍສັດໃຫຍ່ ຕົວເຮົາໄດ້ໃຊ້ ໄດ້ກະທໍາທາຣຸນ ບາບໃຊ້ປອງປຸນຮັບເອົາສ່ວນບຸນ ຮັບເອົາສ່ວນບຸນຢ່າເປັນເວນກັມ ອິນທາເທວາ ອີກທັງພົມມາ ທ້າວເວດສຸວັນ ພຣະພູມເຈົ້າທີ່ ຂໍໃຫ້ຂ້ານ້ອຍໄດ້ເປັນເສດຖີ ຄະຣືຫະບໍດີ ມົນຕີພຣະຍາ ຂໍໃຫ້ຫາຍພຣະຍາດໂຣຄາ ອາຍຸວັນນະ ສຸຂະພະລະເທີ້ນ ສາທຸ

ພຣະອາຈານຂຽນແລ້ວ ກໍເອົາມາໃຫ້ແມ່ອອກ ແມ່ອອກໄດ້ຮັບແລ້ວ ວ່າແຕ່ເຫັນເຈັ້ຍກໍເວົ້າຂຶ້ນທັນທີ "ສັງມາຍາວແທ້ ເຮັດຈັ່ງໃດຊິຈື່ ຂ້ານ້ອຍ" ພຣະອາຈານກໍເວົ້າວ່າ ທ່ອງເອົາແມ່ອອກເອີຍ, ແມ່ອອກກະວ່າ ຊິມີເວລາທ່ອງນໍ ຂ້ານ້ອຍ, ອາຈານກໍວ່າ ເອົາຈັ່ງຊັ້ນກໍເອົາໂຕສັ້ນໆ ໄປທ່ອງເດີ ເອົາຊິຂຽນໃຫ້.

ແບບທີ 2 ຢາດນໍ້າແບບສັ້ນ
- ອະທັງໂນ ຍາຕິນັງ ໂຫຕຸ ສຸຂີຕາໂຫຕຸ - ບຸນກຸສົນທີ່ຂ້ານ້ອຍທໍານີ້ ຂໍໃຫ້ເຖິງຍາດພີ່ນ້ອງຂອງຂ້ານ້ອຍໂດຍໄວ ແລະຂໍໃຫ້ຂ້ານ້ອຍມີຄວາມສຸກ ເທີ້ນ.

- ພຣະອາຈານຂຽນແລ້ວ ກໍເອົາໃຫ້ແມ່ອອກ ແມ່ອອກຮັບໄປແລ້ວ ກໍເອົາມາອ່ານເບິ່ງ ກໍອຸທານຂຶ້ນວ່າ ອືມ໌ ຈັ່ງຊີ້ກະໃຄແນ່, ຄືຊິຈື່ງ່າຍ, ແຕ່ວ່າສັ້ນ ຈັ່ງຊີ້ ກະຊິໄດ້ບຸນຢູ່ບໍ ອາຈານ ?
- ພຣະອາຈານກະຕອບວ່າ ອັນບຸນມັນໄດ້ຢູ່ແລ້ວ ຖ້າເຮັດຫຍັງດວຍຄວາມຕັ້ງໃຈ ປາຖະໜາແລ້ວ ກໍເຮັດພ້ອມ ຍ່ອມໄດ້ບຸນ, ຄັນບໍ່ໄດ້ດັ່ງທີ່ຂຽນໃຫ້ ກໍເວົ້າເອົາເອງຕາມໃຈ ສຸດແລ້ວແຕ່ຢາກເວົ້າ ຂໍໃຫ້ເປັນເລື່ອງດີ ເລື່ອງສະບາຍໃຈກະແລ້ວກັນ.

ເຮືອນສາມນ້ຳສີ່

ເຮືອນສາມ
໑. ເຮືອນຄົວ : ຈັດການເຮືອນຄົວໃຫ້ດີງາມເປັນລະບຽບຮຽບຮ້ອຍທຳຄວາມ
ສະອາດເບິ່ງງົດງາມ ຂອງໃຊ້ໃນເຮືອນຄົວຈັດໃຫ້ຖືກໝ້ອງ ຮັບຜິດຊອບງາມຄົວກິນ, ນອກຈການັ້ນ ວຽກງານຄົວເຮືອນທຸກປະເພດ ແມ່ນໜ້າທີ່ຂອງຜູ້ຍິງ.

໒. ເຮື້ອນຜົມ : ຄົນລາວບູຮານທຸກເຜົ່າຊົນແມ່ນເກົ້າຜົມໃຫ້ສວຍງາມສະເໝີ, ແຕ່ປັດຈຸບັນນີ້ ມີທັງດັດ, ມີທັງຕັດ, ມີທັງຊອຍ ແຕ່ຈະເຮັດຈັ່ງໃດກໍສຸດແລ້ວແຕ່ຕາມໃຈມັກ ທັງນີ້ຕ້ອງຮັບປະກັນຄວາມງາມ, ສະອາດ ແລະຖືກກັບໂຄງໜ້າ.
໓. ເຮືອນກາຍ : ແຕ່ງກາຍໃຫ້ສະອາດຮຽບຮ້ອຍ ເບິ່ງແລ້ວງາມຕາ ແລະຢູ່ໃກ້ກໍບໍ່ເປັນທີ່ໜ້າລັງກຽດ.

ນ້ຳສີ່

໑. ນໍ້າດື່ມ : ນໍ້າໜ້າເຮືອນ ສະໄໝເກົ່າກ່ອນເພີ່ນມີອຸນໍ້າໜ້າເຮືອນ ໃສ່ກະບວຍໄວ້ພ້ອມ, ຫຼືຕັ້ງໄວ້ໜ້າເດີ່ນບ້ານເລີຍ ແຂກໄປໄທພໍໄດ້ຕັກກິນສະບາຍ, ນໍ້າໃນເຮືອນ ຄືນໍ້າໃນ ເຮືອນຄົວ ຫຼືເຮືອນໃຫຍ່ ອັນນີ້ເປັນນໍ້າສຳລັບໃຊ້ສອຍ ແລະທັງກິນ ຢ່າໃຫ້ຂາດແອ່ງຂາດອຸ ຢ່າງນ້ອຍຍາມຫິວກາງຄ່ຳການຄືນພໍໄດ້ຕັກິນ ຫຼືເມື່ອເກີດເຫດໄປຟືນຂຶ້ນມາພໍໄດ້ ດັບໄຟໃນເບື້ອງຕົ້ນໄດ້ ຄົນບໍ່ຮານຈຶ່ງມີຄຳເວົ້າວ່າ "ນໍ້າໃນໄຟຟືນ".

໒. ນໍ້າຄຳ : ນໍ້າຄຳນີ້ ເປັນຄຳເວົ້າຄຳຈາ ມ່ວນເພາະເສາະໃສ ບໍ່ກັບບໍ່ກອກ ເວົ້າຈາຊື່ກົງສະເໝີຕົ້ນ ສະເໝີປາຍ.
໓. ນໍ້າໃຈ : ເປັນຄົນມີນໍ້າໃຈໂອບອ້ອມອາຣີນຳຍາດພີ່ນ້ອງ ແລະເພື່ອນຝູງ, ຮູ້ຈັກທຳບຸນໃຫ້ທ່ານ ແກ່ສາສນາ ແລະສາມັນຊົນຄົວທົ່ວໄປ.
໔. ນໍ້າເຕົ້าປູນ : ຄວາມໝາຍໜຶ່ງ ແມ່ນວ່າຄົນລາວບູຮານທຸກເຜົ່າແມ່ນຄ້ຽວໝາກທັງຍິງທັງຊາຍ, ສະນັ້ນຄຳວ່ານໍ້າເຕົ້າປູນ ບໍ່ຄວນໃຫ້ແຫ້ງ ຄັນນໍ້າເຕົ້າປູນແຫ້ງ ເຂົາວ່າຍິງເຮືອນນັ້ນຂີ້ຄ້ານ, ອີກຄວາມໝາຍໜຶ່ງແມ່ນນ້ຳໃຊ້ ແລະອີກຄວາມໝາຍໜຶ່ງ ຄືນໍ້າເຕົ້າປູມ ຄືພູມຄວາມຮູ້ຂອງຜູ້ຍິງທີ່ເປັນແມ່ເຮືອນຕ້ອງມີຄວາມຮູ້ ສະຫຼາດໃນກິດຈະການງານທັງປວງ.

ປະເພນີບຸນຊ່ວງເຮືອແມ່ນຍູ່ໃນຮີດ໑໒
ເປັນການສັກກະຣະບູຊາພະຍາອຸສຸພະນາຄະຣາຊ໑໕ຕະກູນ
ເປັນການຊ່ວງເຮືອໃນນໍ້າຂອງ
ພະຍານາຄ໑໕ຕະກູນຂອງນະຄອນຫລວງວຽງຈັນ
໑.ພະຍານາຄຍູ່ຖໍ້າພູຊວງ
໒.ພະຍານາຄຍູ່ພູຊ້າງ
໓.ພະຍານາຄຍູ່ແກ່ງຫລວງນໍ້າເຊືອງ
໔.ພະຍານາຄຍູ່ສົບເຊືອງ
໕.ພະຍານາຄຍູ່ຜາຮັງເມືອງສົບອູ
໖.ພະານາຄຍູ່ແກ່ງຫລວງນໍ້າອູ
໗.ພະຍານາຄຍູ່ແກ່ງອ້ອຍຜາທະນູ
໘.ພະຍານາຄຍູ່ຜາເສື້ອ
໙.ພະຍານາຄຍູ່ຜາດ່ຽວຫລຸ່ມຜາຈອມເພັດ
໑໐.ພະຍານາຄຍູ່ຄົດເຮືອ
໑໑.ພະຍານາຄຍູ່ຕົ້ນຖ່ອນ
໑໒.ພະຍານາຄຍູ່ຜາຕັດແຄ
໑໓.ພະຍານາຄຍູ່ຜາຕ່າງນາຍ
໑໔.ພະຍານາຄຍູ່ແກ່ງແຕນທາງນໍ້າຂອງດອນຄວາຍຟູມ
໑໕.ພະຍານາຄຍູ່ປາກສົບໂຮບ
ນີ້ແມ່ນພະຍານາຄ໑໕ຕະກູນທີ່ຮັກສາເມືອງວຽງຈັນມາແຕ່ບູຮານພູ້ນ

ຮີດ-ຄອງ

ຮີດ ແມ່ນຣະບຽບປະເພນີ ທີ່ຄວນແກ່ການປະຕິບັດ
ຄອງ ແມ່ນແນວທາງການປະຕິບັດຮີດໃຫ້ຖືກຕ້ອງ